” Przezacni współobywatele !  szanowni rodacy !

Serce moje tchnące ciągle i nieprzerwanie wrodzoną dla ojczyzny miłością, chęć i jednostajne moje życzenie, aby wszelkie powodzenie onej, z najmniejszą  nie łączyły się przeciwnością, nie dozwoliły wstrzymywać we mnie tego najżywszego uczucia, które w dniu tak świetnym, przywrócenia Królestwa Polskiego, w poczet Państw Europejskich, wspaniałomyślnością Aleksandra Pierwszego Cesarza wszech Rosji, a teraz Króla Polskiego, w sercu każdego wzbudza się Polaka. – Nie zważając nawet na małą mą zdatność mówienia, ośmielam się was szanowni Mężowie zatrudnić krótkim wyobrażeniem nieszczęść, których skutków długiego doznawaliśmy pasma i szczęśliwości urzeczywistnionych dziś życzeń naszych. Kochać ojczyznę i Króla, powinno być dla wszystkich nas na to tu miejsce zgromadzonych, jedynym celem. Zaprzysiądz mamy przez wykonanie homagialnej przysięgi wierność Najjaśniejszemu Cesarzowi Aleksandrowi Pierwszemu, Królowi naszemu. Lecz aby do takowej przysięgi złożenia, serca nasze winne za tak wielkie dobrodziejstwo przywrócenia bytu politycznego ojczyźnie naszej, przejęte być mogły wdzięcznością; rzućmy wprzód oczy na przeszłe losu naszego koleje. Nic nie masz wiecznie stałego pod słońcem, żadnych Królestw nie było, które by za czasem upadkowi nie podlegały. Monarchie następowały po Monarchiach. Rzeczypospolite wznosiły się na rozwalinach drugich, upadały Państwa jedne, gdy powstawały drugie. Naród sam tylko jedynie uszczęśliwienia swego szukający, w odmianach nawet samych za najszczęśliwszego się poczytywał, gdy Rządców o dobro narodu starających się znajdował, w rękojmią wdzięczności, samych siebie i potomności swoje im poruczał. Potężne od wieków Polaków Państwo, ogromny niegdyś naród, obszerne posiadający prowincje, po upłynięciu około tysiąca lat, rządu, panowania i sławy, upadł na reszcie, a samą starością niejako zwątlone, w zasadach samych nierządem, i wzajemną kłótnią zrujnowane, zginęło imię jego na koniec. Naród ten szlachetny, bitny, Królom swym wierny, zniknął z rzędu panujących narodów, jak ów dąb odwieczny, który chmur zdawał się swoimi dosięgać konary, a pod którego rozłożystym cieniem tysięczne ptactwa gromady, szczęśliwość, początek życia i wychowanie brały, po wielu upłynnionych wiekach, sam przez się usycha, kruszy się, upada i w proch się obraca. Tak naród nasz odwiecznie w przód, w rzędzie pierwszych Państw Europy, będąc liczony, napełniając świat cały sławą mocy i zwycięstw oręża swego, a przez długie wieki ludy i narody z sobą złączone uszczęśliwiając, zwyczajną rzeczy idąc koleją; do tego własnym nieładem, w przygotowanie sobie od dawna wpadłszy sidła, utracił swe panowanie, na części podzielony został i swej ziemi mieszkańców, w własnym ich kraju, obcymi niejako być przymusił. Tak upadła Asyria, tak upadła Media, tak zginęła Perska Monarchia, tak Aleksandra Macedońskiego niegdyś zdobycia rozerwane zostały, tak Tyr, tak Kartega, tak Grecja, tak Rzym sam, ów wielowładny  Pan świata uległ, przebywszy wyroki przedwieczne sobie przeznaczone, upadł. Tę potomnym naukę zostawiwszy wiekom; co mogą obyczaje zepsute, co za owoce są kłótni, i niezgody zuchwałych i przemożnych obywateli, co wzgarda praw i karności za pożytek odnosi, i jak się kończy byt narodów gdy te niezachowane zostają. Takie i my szanowni współobywatele przebyliśmy koleje, patrzyliśmy na upokorzenie nasze i na śmierć, że tak rzekę, polityczną ojczyzny naszej, lecz smutnym przodków naszych nauczeni doświadczeniem, pokazaliśmy światu w ostatniej epoce historii naszej, czym był, i czym jest zawsze Polak. Wierność nasza dla tych nawet, co nam małe czynili dobrodziejstwa, męstwo nieustraszone, i nieszczęściem samym niezgięty umysł braci naszych, którzy w krwawym chwały zawodzie, przez przeciąg lat kilku ciągle, w różnych Europy częściach, krwią własną, bytu ojczystego dokupić się chcieli; wytrwałość nareszcie nasza, zjednała nam serce Najjaśniejszego Aleksandra Pierwszego Cesarza wszech Rosji, Króla Polskiego, który niekontetentując  się tym, iż w ów czas gdy wojska jego jako nieprzyjaciół nas oglądać miały prawo, on łaskawością swoją, nasze zabezpieczył osoby i własności, do tego swoją wspaniałomyślność posunął jeszcze stopnia, iż na kongresie Wiedeńskim, i byt nasz polityczny z imieniem Królestwa ustanowił, święte nadal prawa, i sam koronę naszą wziąć raczył. Manifest dopiero przeczytany, oraz zasady do konstytucji, które Najjaśniejszy Cesarz i Król nasz nadać nam raczył, przekonywują naocznie, ile ten Władca, szczęściem ludów pod berłem swoim żyjących, jedynie jest zatrudniony. Można było więc choć na jeden moment powątpiewać, iż ten Wielki Monarcha, który o dobro i pomyślność poddanych swoich, nieustannie czyni staranie, i nas uszczęśliwić nie zechce ? Można było pomyśleć, aby ten miłośnik ludzkości i filozofii, przywileje nasze naruszył, który we wszystkich swych krajach, tak świętobliwie one zachowywać zaleca ? Można było pomyśleć, iż ten, który jest rozkoszą i ozdobą swego narodu, chciałby nas zaprzęgnąć w jarzmo niewoli; ten, który przez wielkość swej mądrości, zna, że nie nad niewolnikami, lecz nad ludem szlachetnym, i swobodnym panować, wielkich Królów jest jedyną chwałą, słodyczą i chlubą. Idżmy więc z ochotą zaprzysięgać hołd wierności i poddaństwa naszego Monarsze. Co niegdyś pacta conventa Królów naszych Polskich, wzajemnie dla narodu zabezpieczały obywatelom przywileje i swobody, to wspaniałomyślność i sprawiedliwość Najjaśniejszego Aleksandra Pierwszego Cesarza wszech Rosji Króla Polskiego, i dziedziczna domu jego ludzkość, dobroć i mądrość, z równą mocą dla nas dzisiaj zapewnia. Bierzemy bowiem za Pana naszego tego Najjaśniejszego Cesarza i Króla, którego tron otacza sama sprawiedliwość i ludzkość, ozdabia go dobroć i wspaniałość, a uwieńcza go miłość narodu ludzkiego, i ukochanie szczęśliwości swojego ludu. Wrodzona odwiecznie Polaków ku Królom swoim miłość i przywiązanie, nie przysięgą się samą utrzymywały, ale cnotą i geniuszem narodu, przywykłego w Królach swoich widzieć zawsze najukochańszych ojców, a z miłości ku nim życie i krew na obronę ich mieć w gotowości. – Zygmunt Pierwszy, z tym się mile przed całą chlubił Europą, iż na łonie każdego Polaka, bezpieczny mógł znajdować sen i odpoczynek. Ten czyn zaszczycał zawsze naród nasz, tym i my naszemu nowemu Panu, za tyle, i tak wielkich poczynionych dla nas dobrodziejstw, zwrócenia nam imienia i ojczyzny wraz z naszymi potomkami, wiecznie wywiązywać starajmy się. „