CERKIEW

Adres : Cerkiew (obecnie park miejski)

  Budowę cerkwi rozpoczęto we wrześniu 1877 roku na końcu miasta przy drodze wiodącej do dworca kolejowego (prawdopodobnie była to nieistniejąca już ul. Przechodnia). Wcześniej istniała cerkiew domowa, która mieściła się na Rynku naprzeciwko kościoła parafialnego w budynku po dawnej szkole prowadzonej przez księży misjonarzy.

     W 1875 roku powstał komitet budowy świątyni pod przewodnictwem naczelnika aleksandrowskiego okręgu celnego S. J. Lwowskiego. Członkami komitetu zostali : naczelnik powiatu mławskiego M. Łabudziński , naczelnik zarządu żandarmerii powiatów mławskiego i sierpeckiego major Ravene , komisarz do spraw włościańskich powiatu mławskiego W.M. Razskazow , kapelan cerkwi komory celnej w Mławie ksiądz A. Strukowski , inżynier-budowniczy powiatu mławskiego Zygmunt Kmita i inni. Pierwsze uroczyste zebranie komitetu budowy odbyło się 28 listopada w sali ratusza i zostało zorganizowane przez naczelnika powiatu mławskiego. Nakreśleniem projektu budowy podjął się bezpłatnie starszy budowniczy departamentu dochodów celnych Trusow. Po wykonaniu projektu komitet budowy przesłał go do zatwierdzenia komitetowi techniczno-budowniczego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W tym czasie powstały jeszcze cztery bliźniacze cerkwie w nadgranicznych miastach Grajewie, Słupcy, Granicy i Aleksandrowie Kujawskim. Środki na budowę cerkwi w wysokości 25.000 rubli uzyskał z kasy państwa dyrektor opłat celnych Kaczałow. Wśród ofiarodawców indywidualnych należy wspomnieć dar w wysokości 3.000 rubli warszawskiego  bankiera Leopolda Kronenberga.

Rysunek cerkwi wykonany przez Józefa Wysockiego
Rysunek elewacji cerkwi mojego autorstwa

   Nad środkową częścią cerkwi górowała jedna kopuła, natomiast dzwonnica znajdowała się nad wejściem od obecnej ul. Wyspiańskiego. Dzwon o wadze 800 kilogramów ofiarował oddział moskiewskich celników. Cerkiew św. Jerzego Zwycięzcy konsekrowano 28 października 1879 roku a parafia liczyła w tym czasie 1250 wiernych. Do świątyni prowadziła zabrukowana ulica pomiędzy dwoma kasztanowymi alejami i stanowiła przedłużenie obecnej ul. 3-go Maja. Na przestrzeni tej odbywały się parady wojskowe w dni galowe, których było około dziesięciu w roku. W świątyni mogło się pomieścić około 350 osób.

Poniżej przedstawiam galerię zdjęć cerkwi z okresu I wojny światowej.

  Cerkiew rozebrano w 1925 roku, a z cegły z rozbiórki wybudowano muzeum regionalne. Na miejscu cerkwi wykonano klomb w kształcie krzyża równoramiennego zgodnie z wcześniejszą umową z popem. Dzisiaj w tym miejscu znajduje się parkowa fontanna.

Plan posesji pocerkiewnej

  Z majątku parafii pozostał tylko dom parafialny, gdzie w latach trzydziestych południową część zajmowało Przedszkole nr 1, a w północnej części mieścił się Sąd Grodzki.