UL. CHROBREGO 8 i 10

Adres : ul. Chrobrego 8 i 10

  Kamienica została zbudowana na przełomie XVIII i XIX wieku, kiedy to Mława jako miasto powiatowe należało do prowincji Nowo-Wschodnich Prus. W tym czasie dom funkcjonował pod adresem ul. Działdowska 60 a pierwszą informację jaką znalazłem pochodziła z lat 1810-11, kiedy to w kamienicy mieściła się kancelaria pisarza aktowego Teodora Krajewskiego, który był również konserwatorem hipotek powiatu mławskiego. Kamienica została zbudowana prawdopodobnie przez Damazego Chełmickiego dziedzica dóbr Łomia, który jako właściciel przedstawiany jest od okresu Księstwa Warszawskiego. W sali jego domu odbył się huczny obiad na 120 osób z okazji uroczystości ogłoszenia Królestwa Polskiego, a działo się to w dniu 10 sierpnia 1815 roku. W latach 1815-16 mieściły się tu kwatery dla oficerów 6-go Pułku Piechoty Wojska Polskiego. W 1823 roku kamienica stała się siedzibą sądu pokoju oraz sądu policji prostej obwodu mławskiego. Wcześniej sąd pokoju mieścił się w ratuszu. Sędziami sądu pokoju byli :

                                                      Bromirski Józef   (1811-19) ,

                                                      Zorawski Kazimierz   (1811-19) ,

                                                      Pisarzewski Józef   (1816-19)  dziedzic dóbr Kondrajca Pańskiego ,

                                                      Majewski Florian   (1826-63) ,

                                                      Dębski Piotr   (1828-43)  dziedzic dóbr Dębsk i Krzywonoś ,

                                                      Mostowski Michał   (1828-49)  dziedzic dóbr Windyki i Grzybowo ,

                                                      Wołowski Adam   (1843-58)  dziedzic dóbr Bieżuń ,

                                                      Piwkowski Tomasz   (1850-58)  dziedzic dóbr Kosemin ,

                                                      Mostowski Edmund   (1859-63) ,

                                                      Chełmicki Henryk   (1859-61) ,

                                                      Pomarnacki Stanisław   (1861-63) ,

                                                      Sonenberg Stanisław   (1869-76) ,

                                                      Załuski Feliks   (1869-76) ,

                                                      Ostrowski Ksawery   (1869-70) ,

                                                      Krajewski Ignacy   (1871-76)  dziedzic dóbr Uniszki Zawadzkie .

W 1832 roku w kamienicy mieściła się przez krótki czas kancelaria rejenta Juliana Smolińskiego. Według spisu nieruchomości do celów wojskowych z 1876 roku właścicielem tego domu był Mosze Alter.

  W tym budynku miało swoją siedzibę zawiązane w 1901 roku Mławskie Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia” i mieściło się w lokalu 4-pokojowym na piętrze, gdzie funkcjonowało przez dziewięć lat do 1910 roku. Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia” zostało zatwierdzone w dniu 29 października 1900 roku przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, a w dniu 9 grudnia w sali magistratu odbyło się pierwsze ogólne zebranie towarzystwa, na którym wyłoniono pierwszy zarząd w składzie: prezes – dr Marceli Zański , członkowie – dr Adolf Bieńkiewicz, Józef Ossowski, Stefan Baliński, Julian Rzymowski i Józef Marszewski. W skład komisji rewizyjnej weszli : dr Alojzy Korzybski, K. Kafarski i burmistrz Zygmunt Krusiewicz.

Szkic posesji z 1925 r. kiedy budynki miały numery 7 i 9
Szkic elewacji budynków mojego autorstwa

  W 1903 roku prezesa zarządu „Lutni” dr Marcelego Zańskiego zastąpił Bronisław Klicki właściciel Windyk. Pod jego rządami założono chór, który początkowo był prowadzony przez Franciszka Haużwica kapelmistrza pułkowego i Marię Usakiewiczową, a w 1907 roku zaangażowano na stanowisko kierownika chóru młodego muzyka Wacława Szwejkowskiego. W dniu 1 lipca 1910 roku Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia” otrzymało nowy lokal w budynku po dawnej resursie obywatelskiej przy ul. Nowej. Do lokalu po „Lutni” przeniosła się resursa rzemieślnicza. W tym okresie właścicielem kamienicy był młynarz Rudolf Wiśniewski natomiast w okresie międzywojennym Aleksander Wódkiewicz.

Zdjęcie z okresu pierwszej wojny światowej zrobione na ul. Działdowskiej (ul. Żwirki) w głębi po prawej widoczna kamienica

  W pewnych okresach czasu mieściły się w nim redakcje takich gazet jak : „Głos Mazurski” (1924 – redaktorem i wydawcą był dr Antoni Kłossek a druk odbywał się w drukarni Bronisława Kowalskiego) oraz „Mławer Chronik” (1931) i „Mławer Najes” (1933), których redaktorem i wydawcą był J.Kac a druk wykonała drukarnia „Grafika”.

  Na parterze znajdowała się restauracja „Polska” Marii Nowińskiej, wcześniej mieścił się tam sklep monopolowy. W następnym znajdował się zakład rowerowy Wiktora Grynberga ( właściciela Polskiej Fabryki Rowerów „Indjan” funkcjonującej na początku lat trzydziestych przy ul. Sienkiewicza 44 ), gdzie można było kupić lub naprawić rower, dalej był sklep spożywczy Mieczysława Wódkiewicza.

  Na tej posesji w kierunku rynku pod adresem ul. Działdowska 7 został zbudowany na początku XX wieku budynek mieszkalny, który od początku przeznaczony był na hotel. W okresie międzywojennym hotel i kawiarnię prowadził Tykulskier. W latach trzydziestych pokoje hotelowe w tym domu posiadał również Dawid Frydman.

Oba budynki zniszczone podczas działań wojennych zostały rozebrane w 1940 roku.