Historia pierwszego w Mławie młyna parowego zaczęła się w 1866 roku, kiedy to Edward Barcikowski posiadając pewien fundusz postanowił zbudować młyn parowy. Roboty przy budowie młyna rozpoczęły się w tym samym roku. Barcikowski jako przedsiębiorca prowadził w latach 1854-57 prace budowlane przy budowie szpitala św. Wojciecha na ul. Niborskiej.
Zbudowany został murowany dom mieszkalny od strony ulicy z przybudowanym do niego murowanym budynkiem młyna. Budowę ukończono w 1868 roku.
Młyn parowy został zbudowany na placu należącym wcześniej do Zurycha Anyża a następnie do małżonków Wincentego i Anieli Dobrowolskich. Adresem działki była wtedy ul. Warszawska 256 chociaż zabudowania znajdowały się przy obecnej ul. Smolarnia.
Sama budowa młyna jak podaję korespondent „Gazety Warszawskiej” spotkała się z protestem dwunastu młynarzy (siedem młynów wodnych i pięć wiatraków) obawiających się konkurencji. Mimo początkowych trudności młyn zaczął mielić zboże. Niestety jakość mąki była zła, jak się okazało Barcikowski padł ofiarą oszustwa. Budując młyn zakupił „na słowo honoru” z pewnych rąk maszynę parową, która miała mieć siłę ośmiu koni a w rzeczywistości była o połowę mniejsza. Mielona mąka była czarna i gruba co spowodowało mniejsze zainteresowanie klientów a w 1871 roku młyn zamknięto.
Kolejną informację o młynie znalazłem w „Gazecie Handlowej” z 1873 roku, w której znajduje się ogłoszenie na sprzedaż tego młyna. Jak wynika z ogłoszenia została zmieniona maszyna parowa na nową o sile czternastu koni. Jednakże ze względu na małą opłacalność młyna jego właściciel postanowił sprzedać młyn.
W 1878 roku młyn parowy wyremontował nowy właściciel inż. Henryk Uszyński z Warszawy, który współpracował przy budowie kolei nadwiślańskiej. Nowa maszyna parowa była o sile szesnastu koni i dwóch gankach z transmisją pasową. Remont młyna kosztował około 25.000 rubli w tym 6.000 rubli kosztowało postawienie drewnianego spichrza o trzech piętrach, w którym mogło się pomieścić do dwóch tysięcy korcy zboża i mąki. W ciągu doby młyn mielił 60 korcy żyta i od 70 do 80 korcy pszenicy. Uszyński nabywał zboże bezpośrednio od rolników bez udziału pośredników. Głównym punktem zbytu mąki był kantor „H. Uszyński i s-ka” w Warszawie przy ulicy Tłomackie nr 3, ale i na miejscu można było dostać mąkę jednorazowo do pół puda.
Dla polepszenia jakości mąki Uszyński sprowadził z warszawskiej fabryki G. Neumana maszynę „Eureka” do sortowania i czyszczenia zboża.
Kolejnym właścicielem nieruchomości był Maurycy Alland handlarz drzewem następnie budynek nabył kupiec zbożowy Azrjel Icek Makowski.
W 1917 roku powstał Żydowski Związek Szkolny, który otworzył w tym budynku gimnazjum żydowskie. Było to możliwe dzięki inicjatywie : Berisza Perelmuttera, Chaima Eljasza Perły, Moteka Grynberga, Mendla Aksa oraz Koppela Piżyca. Pierwszym dyrektorem gimnazjum został Chaim Millenbard a w następnym roku Dawid Kunowski. W gronie nauczycieli znaleźli się Goldberg, Merker, Wohlfrost oraz Czerski. Po przeniesieniu gimnazjum na ul. Krzynowłodzką w budynku tym znalazły swoją siedzibę dwie szkoły.
Pierwsza mieściła się w parterowym domu od ul. Smolarnia i była to szkoła Beit Jaakowa przeznaczona dla dziewcząt pochodzących z ortodoksyjnych środowisk żydowskich. W szkole tej wykładano przedmioty religijne i uczono praktycznego przygotowania do życia.
Druga szkoła Talmud Tora znajdowała się w budynku po dawnym młynie. Była to elementarna szkoła religijna przeznaczona dla dzieci najuboższych rodziców, a także sierot. Nauka w niej była bezpłatna a program nauczania był taki jak w chederach. Nadzór nad szkołą sprawowała Gmina Wyznaniowa Żydowska i była ona oznaczona nr 1. Lekcje odbywały się w dziewięciu salach p powierzchni 313 m2. Naukę prowadziło szesnastu nauczycieli a do szkoły uczęszczało 342 uczniów ( dane z 1931 roku ). Dyrektorem szkoły był J. Hirschorn a opiekunem M. Rozenberg. Dzieci wędrowały z dzielnicy żydowskiej przy Mykwie oraz młynie Grynberga i poprzez mostek na Seraczu docierały do swojej szkoły.
Budynek przetrwał II wojnę światową obecnie na jego miejscu znajduje się osiedle mieszkaniowe przy ul. Smolarnia.
nr konta dla wpłat z kraju 06 8230 0007 3002 8047 3000 0001
nr konta dla wpłat z zagranicy PL06 8230 0007 3002 8047 3000 0001
KOD BANKU SWIFT – POLUPLPR
