UL. STARY RYNEK 2

Adres : ul. Stary Rynek 2

     Budynek przy ul. Stary Rynek 2 został zbudowany w XIX wieku przed 1823 rokiem prawdopodobnie przez Jana Broscha. Po jego śmierci w 1828 roku współwłaścicielami nieruchomości zostali jego synowie Karol-August i Adolf-Krystian, w których posiadaniu był do 1853 roku. W tym okresie mieszkał tu i miał swoją kancelarię notariusz Julian Smoliński. W 1876 roku właścicielem domu była Karolina Cybulska i według opisu z tego czasu był to budynek murowany piętrowy z mieszkalnym poddaszem. W suterenach znajdowało się sześć pokoi i dwie kuchnie, na parterze dziewięć pokoi i dwie kuchnie oraz na poddaszu cztery pokoje z dwoma kuchniami. W podwórzu znajdowało się sześć chlewków, dwie stodoły na dorożki i spichlerz o trzech składach. Z opisu tego wynika, że budynek ten wyglądał inaczej niż na pierwszym znanym nam zdjęciu z końca XIX wieku, które przedstawione jest powyżej. Widać na nim, że zamiast poddasza jest wymurowane piętro.

Początkowo budynek funkcjonował, jako mieszkalny jednak bliskość targu spowodowała, że na początku XX wieku został on przerobiony i w parterowej części powstały cztery duże sklepy. Przed przebudową mieścił się w tym budynku z lewej strony zakład szewski Mikołaja Cybulskiego, do którego wchodziło się po stromych schodach wprost z chodnika.

Po przeróbce w budynku tym mieściła się instytucja rosyjska tzw. „zjazd sędziów pokoju” a w jednym ze sklepów spółka turecka założyła w 1901 roku piekarnię pod nazwą „TURECKA JEROZOLIMSKA PIEKARNIA”. Obsługiwali ją ubrani w czerwone fezy Turcy. Piekarnia słynęła z wypiekanych słodko-kwaśnych bułek z rodzynkami, jak i pospolitych bułek żytnich nazywanych „szewcami”.

W sąsiednim lokalu znajdował się sklep spożywczy Chaima Wolfa Baumana. W domu tym na piętrze mieszkali znana pisarka Zuzanna Morawska, która nauczała w mławskich szkołach, adwokat Walery Reinhardt oraz dr. Józef Makowski. Po pierwszej wojnie światowej właścicielką posesji była Estera Makowska. Na posesji oprócz budynku frontowego znajdowały się na zapleczu oficyny i spichlerze murowane, do których można było się dostać przez bramę od ul. Misjonarskiej. W tym miejscu na początku lat dwudziestych Pinkas Lubliner a od 1929 z Ickiem Prusakiem prowadzili skład drzewa i węgla. Poza tym Henoch Kac prowadził skup zboża w celu odsprzedaży.

W okresie międzywojennym w budynku tym znajdowały się między innymi : dom handlowo-ekspedycyjny Dawida Piżyca (1922-24), sklep bławatny Szai Rotmana, handel win, wódek i tytoniu Aleksandra Adama Hertza, skład apteczny „Technika” Eugeniusza Kaliszewskiego natomiast w pomieszczeniu po byłej piekarni tureckiej mieścił się sklep z maszynami do szycia SINGER.

W latach trzydziestych budynek ten był siedzibą jednej z żydowskich instytucji finansowych. Była to powstała w 1908 roku spółdzielnia kredytowa pod nazwą Bank Ludowy. W tym czasie kierowana była przez dyrektorów Jonasza Lipińskiego (1934) oraz Altera J. (1936) w skład zarządu wchodzili : Luzer Handel (prezes), Mosze Gołąb, Wigdor Cytryn, Pinkus Lubliner, Józef Dawid Koziebrodzki, Lejb Heinsdorf i Golsztein J. natomiast radę nadzorczą stanowili : Berek Bajłowicz (prezes), Lejzor Cegła, Zelman Niborski, Mosze Ciechanower, Calet Szepik oraz Hersz Działdowski.

We wrześniu 1939 roku budynek uległ zniszczeniu i spaleniu podczas ostrzału Mławy a w następnym roku został rozebrany.